Παρασκευή 29 Μαΐου 2009

Οδυσσέας

Άνδρα μοι έννεπε Μούσα πολύτροπον, ος μάλα πολλά πλάγχθη, επεί Τροίης ιερόν πτολίεθρον έπερσεν... (ακολουθεί έπος ολόκληρο). Έτσι ξεκίνησε ο Όμηρος την ιστορία του για τον Οδυσσέα. Έτσι ξεκινάω κι εγώ το κείμενο μου. Μην ανησυχείτε. Δεν είναι ολόκληρο βιβλίο, ούτε (δυστυχώς) θα διδάσκεται στα σχολεία. Απλά θέλω να πω δύο λόγια για έναν άνθρωπο, που πραγματικά θεωρώ διαχρονικό αντρικό πρότυπο. Για έναν άνθρωπο που η ζωή του ήταν ένα έπος στην κυριολεξία. Τον θαυμάζω.

Τόσο για την ιδιοσυγκρασία του, όπως τον είδαμε και στην Ιλιάδα και στη Οδύσσεια, όσο και για την πολυτάραχη ζωή του. Αν πρόσεχες στην τάξη θα θυμάσαι ότι είχε δώσει σεμινάρια με τη συμπεριφορά του ως προς τη συμπεριφορά. Αν πάλι θα το παρακολουθήσεις φέτος, έχε το νου σου. Θα μάθεις πολλά. Ο άνθρωπος ζούσε την κόλαση ενός δεκάχρονου πολέμου, αλλά δε λύγισε πουθενά. Πάντα πίστευα ότι ήταν ο πιο ακέραιος και ολοκληρωμένος χαρακτήρας.

Αγαμέμνονας, είχε την εξουσία. Αχιλλέας, ο ορισμός της γενναιότητας και του πολεμιστή. Νέστορας, ο σοφότερος και γηραιότερος (δεν ήταν τυχαίο που με αυτόν είχε καλύτερη συνεργασία ο περί ου ο λόγος). Μενέλαος, ο επίσημος κερατάς. Και η λίστα πάει λέγοντας. Ένας, όμως ήταν αυτός που συνδύαζε τη γενναιότητα και την τόλμη με το «φύλα τα ρούχα σου». Τη διπλωματία με την ευθύτητα. Και φυσικά το, κατ’ εμέ, σημαντικότερό του χάρισμα. Καθαρή σκέψη, που, σε συνδυασμό με την πονηριά του, έδωσε τη νίκη στους Αχαιούς. Το ότι άργησε κομματάκι να το σκεφτεί, είναι αλήθεια. Το σκέφτηκε όμως. Δεν ήταν σαν τους άλλους γνήσιους Ελληνάρες, που τρώγονταν με κάθε πιθανή ευκαιρία. Από τα λάφυρα μέχρι και τις αιχμάλωτες.

Ξεχνιέται ο θυμός του Αχιλλέα; Και ας δεχτούμε ότι έτσι ήταν το παιχνίδι. Έπρεπε ο Αγαμέμνονας να πάρει τη Βρισηίδα. Πάλι, δεν είναι δυνατό να γίνεται τέτοιο θέμα και ο Οδυσσέας να καταφέρνει να τα έχει καλά και με τους δύο. Δε λέω, δεν ήταν όποια όποια η κορασίς. Κόρη του Αρχιερέα. Το 2ο καλύτερο λάφυρο. (Πρώτη ήταν η Χρυσηίδα, κόρη του βασιλιά της Χρύσας που λεηλάτησαν οι Αχαιοί και τη ζήτησε πίσω ο πατέρας της και δεν του τη έδωσε ο Αγαμέμνονας και τους έστειλε λοιμό ο Απόλλωνας και πείστηκε ο boss και τη στείλανε πάλι πίσω με αντιπροσωπεία που μέσα για άλλη μια φορά ο Οδυσσέας κλπ, αλλά το gossip αυτό δεν κολλάει με το θέμα). Αλλά όπως και να είναι, ο Αχιλλέας το άξιζε να διαλέξει όποια ήθελε. Κατάλαβες; Τόσα χρόνια πόλεμος και να πάει στράφι για μια σκλάβα. {Ο Οδυσσέας από Ιθάκη αφιερώνει στον Αχιλλέα από Φθία το «Όλα για το φουστάνι, που τη ζημιά την κάνει». Αλλά ούτε και αυτό κολλάει}. Ποίος έτρεχε να συμβιβάσει τα πράγματα τότε; Ο Οδυσσέας φυσικά. Διπλωμάτης ο άνθρωπος. Ήξερε να ζυγίζει καταστάσεις, και να παίρνει αποφάσεις. Εδώ κατά την επιστροφή του αρμένισε τη Μεσόγειο τόσες φορές. Έφτασε να κατέβει μέχρι τον Άδη. Ολόκληρη μυθολογία και τα καταφέρανε μόνο ο Ηρακλής (που ήταν και ημίθεος οπότε δε μετράει) και ο Ορφέας. Ε, ο άλλος ήταν ο δικός μας. Δύο θνητοί δεν είναι και μεγάλος αριθμός.

Είδες να τα βάλουν τόσοι Θεοί μαζί με έναν μόνο άνθρωπο σε δύο έπη; Μόνο με τον Οδυσσέα. Λογικό εδώ που τα λέμε. Δεν μπορεί να είσαι ο καλύτερος χωρίς να μπεις στη μύτη κάποιου. Αλλά και τι τράβηξε για να γυρίσει σπίτι του. Άλλα δέκα χρόνια ταξίδι. Και τι ταξίδι. Δεν του πήγανε και καλά τα πράγματα. Κακοκαιρίες, Κύκλωπες, έχασε όλο του το στρατό, ναυάγησε ουκ ολίγες φορές, δεν το έβαλε κάτω ποτέ. Άντ’ αυτού είχε και κουράγιο για «παιχνιδάκια». Το ‘πιασες το υπονοούμενο, έτσι; Ποια να πρωτοθυμηθώ. Κίρκη, Καλυψώ και πάει λέγοντας. Και όλες μια και μία. Δεν έριξε καμία «δευτεράτζα», όπως θα λέγαμε σήμερα. Η χειρότερη ήταν η Ναυσικά, κόρη του βασιλιά των Φαιάκων. Ο Όμηρος, βέβαια, δεν αναφέρει πουθενά ότι την κατάφερε. Σιγά μην τη γλίτωσε και αυτή όμως. Εδώ που τα λέμε, βασιλοπούλα βασιλοπούλα, αλλά δε βρίσκεις και κάθε μέρα ναυαγούς σαν τον Οδυσσέα στην παραλία σου. Σιγά μη δεν τον γούσταρε. Και με τα δίκια της η γυναίκα.

Και τέλος έρχεται το αγαπημένο μου. Η επιστροφή. Το γκραν φινάλε. Μπαίνει σπίτι του μετά από χρόνια είκοσι παρακαλώ, για να δει τους χαραμοφάηδες να του τρώνε την περιουσία και να κουτουπώνουν τη γυναίκα του. (Ο Όμηρος είπε ότι η Πηνελόπη απλά δεν παντρεύτηκε, όχι ότι δεν έκανε ένα δειγματοληπτικό έλεγχο. Πες ότι η γυναίκα αποφάσιζε να ενδώσει σε κάποιον. Γουρούνι στο σακί θα έπαιρνε; Σκέψου να διάλεγε τον πιο ρωμαλέο και να της έβγαινε με φιρφιρίκο μεγέθους στριφτού τσιγάρου. Το ασχολίαστο, βέβαια, είναι αυτό που λίγοι ξέρουν. Όπως προέκυψε κατά τη διάρκεια της έρευνας για το λεγάμενο, έμαθα ότι όλοι μα όλοι οι μνηστήρες ήταν σειρά του Τηλέμαχου. Πάνω κάτω δηλαδή. Κατάλαβες; Πιστή η Πηνελόπη αλλά και τεκνατζού. Παμ’ παρακάτω). Πιτσιρικάδες, λοιπόν, οι χαραμοφάηδες, και όταν αποφάσισε ο Οδυσσέας να βάλει λίγο τάξη, τι να σου κάνουν τα αμούστακα μπροστά στην «παλιοκαραβάνα». Δέκα χρόνια πόλεμος ήταν αυτός. Έμαθε να κουμαντάρει πολεμιστές και πολεμιστές. Δε θα τα έβρισκε σκούρα με κάτι πιτσιρίκια που ξέραν μόνο να κάνουν μαμ, κακά και νάνι από παλάτι σε παλάτι. Έτσι είναι. Ο νέος είναι ωραίος, αλλά πάντα κάθεται στου παλιού το ... (το κόβω μόνος μου για να μην κοπεί στη σύνταξη).

Αλλά ακόμα και σε αυτή τη δύσκολη στιγμή η λογική του επικράτησε. Κυρίευσε το θυμό (που προφανώς δεν ήταν λίγος), ώστε να μπει και να δει την κατάσταση. Πόσοι υπηρέτες του είχαν πάει με το μέρος των τεκνών, αν μπορούσε να τα βγάλει πέρα και, κυρίως, να δει τι έκανε η καλή του. Βία και αιματοχυσία ακολούθησε. Η δικαιοσύνη έλαμψε. Ακολουθεί η σκηνή της αναγνώρισης. Συγκινητική το λιγότερο. Από κει και πέρα ο Όμηρος δε συνέχισε. Έπος έγραφε ο άνθρωπος. Όχι Άρλεκιν. Φήμες βέβαια αναφέρουν ότι σαν καλό ζευγάρι πήγαν Σαντορίνη, γεγονός που συνδέεται με την έκρηξη του Ηφαιστείου. Δεν ξέρω όμως αν δικαιολογείται χρονικά.

Γι’ αυτό τον θαυμάζω. Μυαλωμένος, έξυπνος, πονηρός, με πείσμα και θάρρος. Διεκδίκησε τα υπάρχοντα του και τη γυναίκα του και δε δίστασε στιγμή να παλέψει. Με μία λέξη: Αντρας. Ό,τι άλλο και να πω θα είναι λίγο.

Το ειρωνικό της Ιστορίας είναι ότι δεν είναι αποδεδειγμένα υπαρκτό πρόσωπο. Δεν έχει βρεθεί ποτέ τίποτα που να μπορεί να συνδεθεί με την ομηρική Ιθάκη. Υπάρχει η άποψη ότι είναι μύθος. Ή ότι το βασίλειό του δεν ήταν αρκετά πλούσιο για να μπορέσει να χτιστεί πέτρινο παλάτι. Ότι ήταν απλά κεραμικό ή κάτι τέτοιο. Ίσως, κάλλιστα, να ψάχνουν σε λάθος μέρος τόσα χρόνια. Πράγμα που είναι και το πιθανότερο. Εμένα πάντως μου αρέσει να πιστεύω, ότι κάποια πονηριά έκανε πάλι, για να μην μπορούμε να βρούμε τίποτα και να μιλάμε γι’ αυτόν κάτι λιγότερο από τρεισήμισι χιλιάδες χρόνια μετά.


Φωτογραφία από http://www.illusionsgallery.com/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου